Ouders kunnen vaak niet om de tomeloze energie en emotionele intensiteit van hun hoogbegaafde kind heen. Deze sneldenkende kinderen sponzen alle informatie uit hun omgeving op en worden geprikkeld door alles wat er om hen heen gebeurt en door wat hun van binnen beweegt.
Helaas worden deze sneldenkende en gevoelige kinderen vaak verkeerd begrepen.
Ze beleven en verwerken de wereld intenser, waardoor ze sneller (over)prikkeld kunnen zijn.
Hun enthousiasme wordt vaak teruggefloten. Hun beweeglijkheid wordt als hyper gezien. Hun vasthoudendheid als aandacht trekken. Hun eindeloze vragen als lak aan autoriteiten. Hun verbeelding als dromerig of onoplettendheid en hun emotionele en sensitieve kant als kinderachtig.
Dit artikel gaat over deze emotionele kant. De afgelopen 6 jaar heb ik veel reacties gehoord over kinderen die cognitief ver vooruit liepen en sociaal emotioneel achter. Dit onderwerp, asynchrone ontwikkeling, bleef mede door persoonlijke ervaring mijn aandacht trekken.
Deze asynchrone ontwikkeling is over het algemeen goed te begeleiden.
Mits er een duidelijk plan is om deze kinderen op de juiste manier op het juiste niveau uit te dagen. Daarnaast is een goede ondersteuning en begeleiding nodig in het verbeteren van hun sociale en emotionele vaardigheden. Helaas blijkt dit in de praktijk vaak anders te gaan waardoor onderpresteren, faalangst en verveling op de loer licht.
De emotionele hyperprikkelbaarheid is één van de 5 hyperprikkelbaarheden of in het engels ‘overexcitabilities’ (psychomotorisch, zintuiglijk, intellectueel, verbeeldend en emotioneel) uit Dabrowski’s theorie. Het betekent dat sommige mensen minder prikkels nodig hebben om ‘getriggerd’ te raken en heftiger en vaak langduriger hierop reageren. De emotionele diepgang en intensiteit van hun gevoelsleven heeft een bredere waaier aan gevoelens van intens geluk tot diepe droefheid, medeleven, verantwoordelijkheidsgevoel en zelfreflectie.
Onderstaande signalen kunnen duiden op emotionele hyperprikkelbaarheid.
- Extreme emoties
- Vermogen om zich te identificeren met gevoelens van anderen
- Bewust van diversiteit aan emoties
- Somatische expressie; buikpijn, paniekaanvallen, hartkloppingen, stressvlekken
- Enthousiast of juist heel timide
- Extatisch en euforisch
- Piekert over de dood
- Depressieve of suïcidale buien
- Vaak direct bewust van eigen emoties en kan deze zeer nadrukkelijk uiten.
- Sterk emotioneel geheugen
- Wanhoop voelen als een klasgenoot wordt geplaagd of gepest
- Groot medeleven
- Zeer gevoelig voor de verwachtingen van anderen.
- Snel gekwetst voelen door kleineringen of kritiek.
- Groot vermogen om sterke verbintenissen aan te gaan; voelen sterke binding met levende wezens en plaatsen
- Aanpassen aan nieuwe omgeving kan moeilijk zijn
- Begrijpen van eenzaamheid
- Sterke zelfreflectie
(Hoogbegaafdheid hangt altijd samen met meerdere factoren en kenmerken en kan niet bepaald worden aan de hand van alleen de bovenstaande signalen)
Uit onderzoek is gebleken dat gevoeligheid vaak hand in hand met begaafdheid gaat. Het kind is vaak direct bewust van de eigen emoties en kan deze zeer nadrukkelijk uiten. Intellectueel snappen ze wat er gebeurt maar emotioneel zijn ze nog niet in staat om met de verdrietige kanten van de situatie om te gaan. Door hun grotere sensitiviteit en voorstellingsvermogen kunnen hoogbegaafde kinderen emotioneel sterker reageren dan andere kinderen. Ze tonen meer medeleven en kunnen zeer gevoelig zijn voor de verwachtingen van anderen.
Deze reacties triggeren vaak ook volwassenen, waardoor zij oppervlakkig naar het kind kijken en niet (meteen) de behoefte, onschuld, nieuwsgierigheid en het enthousiasme zien.
Omdat de signalen van emotionele begaafdheid ook anders geïnterpreteerd kunnen worden, wordt dit vaak als aanstellerij gezien bij kinderen. Vaak weten volwassenen niet hoe zij met deze verhoogde niveaus van sensitiviteit om moeten gaan. Of hoe te reageren om hen te helpen. Hierdoor beïnvloeden volwassenen hen vaak onbewust om zich aan te passen aan de norm. Het gevolg kan zijn dat de kinderen zich daarna zo lang mogelijk aanpassen om maar niet op te vallen. Hiermee erkennen ze een deel van henzelf niet. Op den duur houden zij dit niet meer vol en ontstaat de zoektocht naar wie ze zijn. De emotionele signalen zijn het meer dan waard om op onderzoek uit te gaan. Laat dit kind alles laat zien wat het kan, heeft het andere behoeften nodig zoals uitdaging, een andere leerstijl of meer erkenning?
Welke signalen van emotionele begaafdheid herken jij in deze animatie hoogbegaafd en sociaal emotionele ontwikkeling? Zie jij de emotionele begaafdheid van jouw kind of leerling in zijn of haar gedrag terug?
** De ene hoogbegaafde is de andere niet, dat betekent dat niet alle hoogbegaafden dezelfde signalen laten zien. Het bovenstaande verhaal / situatie / kenmerk is dus niet van toepassing op elk hoogbegaafd persoon. Hoogbegaafdheid is een complexe samenhang en kan nooit op maar één kenmerk worden beoordeeld. In elk verhaal of situatie beschrijf ik een mogelijk kenmerk of signaal wat kan duiden op hoogbegaafdheid, er is altijd meer onderzoek nodig
Meer brainsnacks;
- Video; Hoogbegaafd: aanpassingsgedrag en tekenen
- Emotionele ontwikkeling bij hoogbegaafden
- 11 tips Hoe kun je aanpassingsgedrag tegen gaan?
This is some custom text
