Je kunt deze gele bus zien als een speelgoedautootje van je kind… Of je kunt deze bus zien als metafoor van jezelf,
waarbij alle zitplaatsen ingenomen kunnen worden door jouw verschillende ikken.
Deze 'ikken' staan voor verschillende subpersonen en mag je benoemen zoals je zelf wilt.
Bijvoorbeeld: de pleaser, planner, pusher, criticus, perfectionist, chaoot, dromer, verbinder, mopperaar/klager, zelfkunner, hulpvrager, streber, creatieve, emotionele, waakzame, bazige, zorgende, introverte, extraverte, niet-oordelende, behulpzame, het-gaat-niet-snel-genoeg, gekwetste kind, partner, analyticus, flexible, onverstoorbare, de wijze, idealist, cabaretier, clown, egoïst, sociale, coach, regisseur, onverantwoorde, oprechte, luisterende, etc.
Passief of proactief gedrag?
Deze busmetafoor* zet ik regelmatig in tijdens trainingen of coaching momenten om de ander inzicht te geven dat ‘jouw ikken’ je passieve en proactieve gedrag kunnen beïnvloeden. Maar dat JIJ uiteindelijk bepaalt wie er achter het stuur kruipt en hoe de route eruit gaat zien. Mijn doel met deze methode is om (hoog)sensitieve en/of (hoog)begaafde mensen te begeleiden bij het beter leren kennen van hun drijfveren en motieven, waardoor ze effectiever en bewuster sturing kunnen geven aan hun eigen handelen.
De bestuurder
De bus stopt bij de halte van een situatie of fase waarin je je op dat moment bevindt. Het is aan jou de taak hoe je dus met die situatie/fase omgaat. Jij bent de bestuurder en de ‘ikken’ zijn de passagiers. Jouw verschillende ikken willen niet allemaal dezelfde kant op en hebben allemaal hun eigen idee over hoe jij de bus moet besturen.
De ‘perfectionist’ wil dat je volgens de regels rijdt, de ‘pleaser’ wil dat de anderen in de bus het fijn hebben, de ‘pusher’ wil dat je zo snel en effectief mogelijk op je bestemming komt en de ‘levensgenieter’ wil vooral een leuke reis.
Invloed
Het zou fijn zijn als al deze ‘ikken’ hun wensen vriendelijk aan de bestuurder door zouden geven, maar meestal duwen ze je gewoon opzij en nemen het stuur van je over, soms zelfs zonder dat je hier bewust van bent.
Niet al jouw 'ikken' hebben evenveel invloed. Je kunt tegelijkertijd zowel een introverte als een extraverte 'ik' hebben. Waarschijnlijk zit de ene vaker dan de andere achter het stuur. Sommige ‘ikken’ zitten vaak voor in de bus en nemen regelmatig het stuur over, waardoor je gaat denken dat jij dat bent. Sommigen zitten liever achterin of zelfs in de kofferbak. Ze zijn er wel, maar treden liever niet op de voorgrond, of misschien worden ze overstemd door anderen. Wie zit er bij jou achterin?
Vliegen de emoties van jouw kind ook regelmatig alle kanten op?
Wil je begrijpen waardoor emoties getriggerd worden? En welke invloed zintuigen, communicatie en overtuigingen op emoties hebben?Ontdek het in deze online training.
Lastige ikken
Het kan zijn dat de ‘ik-vind-het-lastig-om-de-controle-los-te-laten-ik’ meestal achter het stuur zit. Vraag eens aan deze ‘ik’ welke beweegredenen het heeft om de touwtjes zo in handen te houden. Dit kan veel duidelijkheid geven. Vervolgens verzoek je deze ‘ik’ vriendelijk om plaats te nemen op de bijrijdersstoel, zodat je in kleine stapjes succeservaring op doet.
Gooi de ‘lastige ikken’ niet zomaar in de achterbak. Blijf het gesprek met ze aangaan, want iedere ‘ik’ heeft eigen beweegredenen om jou als ware te beschermen op je weg. Door deze gesprekken aan te gaan kom je erachter dat sommige ‘ikken’ hun plaats opeisen met ‘oude’ beweegredenen, die niet meer passen bij de huidige situatie/fase. Denk bijvoorbeeld aan de overlevingsmechanismen die je misschien als kind hebt opgebouwd en regelmatig voor in de bus kruipen, terwijl je nu volwassen bent. En hoe zou het daarnaast zijn om de kwaliteiten van de ‘ikken’ uit de kofferbak in te leren zetten?
Keuzekracht
Jij beslist dus welke ‘ik’ waar in de bus mag zitten. Je kunt ervoor kiezen om de bus even stil te zetten speciaal voor ‘de levensgenieter’ en een omweg te maken voor ‘de creatieveling'.
Er zijn ook veel mensen die het besturen van hun bus overlaten aan een ander en daar vervolgens ontevreden over zijn en gaan mopperen en klagen. Zij zetten de mopperaar achter het stuur, waardoor er zeer waarschijnlijk weinig tot niets zal veranderen aan de situatie.
Wil je verandering? Vraag jezelf dan af welke ‘ik’ staat te praten als je bijvoorbeeld een vergadering geeft, voor de klas staat of als je wilt dat je kind luistert. Onderzoek of je deze ‘ik’ op dat moment aan het woord wilt laten of dat je deze op een andere plaats in de bus zet. Waardoor de plaats van de bestuurder vrijkomt voor een ‘ik’ die wellicht effectiever of gezelliger naar je bestemming zal rijden.
Het voorin of achterin de bus plaatsen kan afgewisseld worden, soms per uur of zelfs per minuut. Het gaat er om welke ‘ik’ je invloed laat hebben op de situatie/fase. En of je daarmee op de plaatsen komt die je wilt bezichtigen. Waar zitten jouw ikken vandaag in de bus?
*Deze bus-metafoor is bedacht door Hall en Sidra Stone, twee Amerikaanse psychologen en komt uit hun Voice-Dialogue methode.
Vind je dit een leuk artikel?
Ik schrijf deze het liefst met een heerlijk kopje thee erbij ;)
Door Jelske