Emotionele ontwikkeling bij hoogbegaafden

Emotionele ontwikkeling heb ik losgekoppeld van sociaal emotionele ontwikkeling. Meestal wordt de term namelijk samen gebruikt. Waardoor het min of meer een containerbegrip is geworden. Met als gevolg dat de meeste mensen niet weten wat het precies inhoudt.

De sociaal emotionele ontwikkeling is in het kort de ontwikkeling van een eigen persoonlijkheid. Het (h)erkennen van emoties, het zelfbeeld en het temperament moeten overeenkomen met de verwachtingen (normen en waarden) van de omgeving. Dit is nogal wat informatie in twee zinnen.

Emotionele overprikkeling is vaak het eerste ‘ongewone’ dat ouders opvalt bij hun kinderen.

Daarom koppel ik deze termen liever los van elkaar voor de volledigheid. Zeker met de gedachten dat kinderen op dit onderdeel beoordeeld worden op het kinderdagverblijf en op school. Sociaal emotionele ontwikkeling is dus een combinatie van 2 verschillende termen:
-  Sociale ontwikkeling
-  Emotionele ontwikkeling

In Waarom schrijf ik over sociale en emotionele ontwikkeling? En wat is dat? omschrijf ik deze termen uitgebreid. Daarnaast leg ik uit waarom ik de definitie zo belangrijk vind. In deze blog ga ik dieper in op de emotionele ontwikkeling bij hoogbegaafden.

Emotionele ontwikkeling in het algemeen
Deze term geeft de ontwikkeling van de emoties (van het kind) weer. Tijdens deze ontwikkeling zijn kinderen steeds bewuster van hun emoties en krijgen hier meer grip op. Hierdoor kunnen zij de gevoelens van anderen beter begrijpen.

Het zijn weliswaar dezelfde emoties als bij anderen, maar ze ervaren ze veel sterker.

Emotionele overprikkeling is vaak het eerste ‘ongewone’ dat ouders opvalt bij hun kinderen. Omdat hoogbegaafden al vroeg in staat zijn om tegenstrijdigheden en onrecht van het leven om hen heen te zien, maken zij zich veel eerder dan andere druk over regels en gedragingen. Zeker die op hen vreemd of onrechtvaardig overkomen. Dit kan heftige emoties veroorzaken. Het zijn weliswaar dezelfde emoties als bij anderen, maar ze ervaren ze veel sterker. Hierdoor is het herkennen en waarderen van hun emoties extra belangrijk.

Signaal
Uit onderzoek is gebleken dat gevoeligheid vaak hand in hand met begaafdheid gaat. Het kind is vaak direct bewust van de eigen emoties en kan deze zeer nadrukkelijk uiten. Door hun grotere sensitiviteit en voorstellingsvermogen kunnen hoogbegaafde kinderen emotioneel sterker reageren dan andere kinderen. Signalen van emotionele begaafdheid.

En het toestaan van negatieve gevoelens tussen kinderen leidt tot positieve gevoelens.

Vooral in (voor hun beleving) stressvolle situaties, drukke tijden (zoals bijvoorbeeld de feestmaanden) of spannende momenten (verjaardag, onbekende situaties) kunnen deze momenten leiden tot emotionele uitspattingen. Maar kijk er niet van op als deze emoties alleen in een thuisomgeving exploderen. Dit is voor hun vaak de meest veilige omgeving.

Wil jij ook jouw kind begeleiden bij zijn of haar emoties?

ONLINE TRAINING
Wil jij ook vaardigheden leren om de emoties van jouw kind beter de baas te zijn? Dan is de online training 'samen de emoties van jouw kind de baas' iets voor jou. Je krijgt het leuke werkboek thuisgestuurd zodat je alle vaardigheden, reflecties en tips meteen toe kan passen in jouw gezin. Meld je hier aan :)

Tools
Kinderen leren voor het grootste deel uit hun omgeving. Hoe je met elkaar omgaat, empathie en wat je doet met je eigen gevoel. Faber en Mazlish (1987) beschrijven dat aandringen op positieve gevoelens tussen kinderen leidt tot negatieve gevoelens. En het toestaan van negatieve gevoelens tussen kinderen leidt tot positieve gevoelens.

Wat kunnen volwassenen vóórleven?
-   het benoemen van het gevoel,
-   verwoorden van het verlangen,
-   help de kinderen hun gevoelens te uiten door middel van symbolen of creativiteit,
-   stop onacceptabel gedrag,
-   laat zien hoe kinderen hun woede (of andere emotie) op een acceptabele manier kunnen uiten.

Van Overveld beschrijft in zijn boek SEL (2017) het nut van emotietaal. Dat woorden een uitstekend alternatief zijn voor agressieve vechtpartijen of dramatische huilbuien. Je kan zeggen wat je bezig houdt. Sociale en emotionele vaardigheden zijn belangrijke levensvaardigheden die je zelfvertrouwen geven.

Een hoog IQ geen garantie is voor succes en geluk. Een hoog IQ kan wel zorgen voor goede schoolresultaten, een mooie baan, maar je hebt emotionele vaardigheden nodig om te kunnen slagen in het leven!

- Daniel Goleman -

** De ene hoogbegaafde is de andere niet, dat betekent dat niet alle hoogbegaafden dezelfde signalen laten zien. Het bovenstaande verhaal / situatie / kenmerk is dus niet van toepassing op elk hoogbegaafd persoon. Hoogbegaafdheid is een complexe samenhang en kan nooit op maar één kenmerk worden beoordeeld. In elk verhaal of situatie beschrijf ik een mogelijk kenmerk of signaal wat kan duiden op hoogbegaafdheid, er is altijd meer onderzoek nodig

 Meer brainsnacks:
- Emotionele overprikkeling
- Signalen van emotionele begaafdheid
- Sociale ontwikkeling bij hoogbegaafden