Ken je van die drukke rusteloze kinderen, die altijd lijken te moeten bewegen? Of die intens gevoelig zijn voor geluid of niets willen proeven vanwege de structuur? Of misschien een mega associatief vermogen hebben? Wellicht ken je dan een toekomstige Einstein!
Veel mensen denken door de hiervoor genoemde opsomming aan hoogsensitiviteit. (Elaine N. Aron). Aron heeft het over stimulatie onderscheiden in meerdere gradaties, dat voortkomt uit een zorgvuldigere informatieverwerking in de hersenen. Maar er zijn meerdere theoriën over de gevoeligheid en intensiteit van mensen.
Een van mijn lievelingsboeken die ik blijf terug pakken is het boek ‘Leven met intensiteit’ (Susan Daniels). Een prachtig boek waardoor veel puzzelstukjes voor mij op de juiste plek vielen. Juist de sensitieve kant wordt hier duidelijk omschreven, gecategoriseerd, het is overzichtelijk en gelinkt aan hoogbegaafdheid.
In dit boek wordt geschreven over de 5 overexcitabilities, hyperprikkelbaarheden in het Nederlands genoemd, van Dabrowski’s theorie. Hyperprikkelbaarheid betekent dat het leven ervaren wordt op een diepere, levendigere en intensere manier. Dabrowski benoemde dat juist begaafde personen deze sensitiviteit en intensiteit ervaren en dit de basis is voor hun persoonlijkheid
Deze kinderen bezitten meer nieuwsgierigheid, zintuiglijkheid, verbeeldingskracht en emotionaliteit, daarnaast is hun beleving complexer en meer gelaagd.
Deze complexe gelaagdheid wordt verduidelijkt door de levendigheid te vergelijken met kabelverbinding van vroeger en nu. Door de kanalen stromen kleurtonen, texturen, inzichten, visies, emoties en ervaringen. De kabelverbinding die vele informatiestromen van heinde en verre verwerkt wordt versus een ouderwetse antenne die alleen lokale tv-kanalen ontvangt. Een wereld van verschil.
Aron beschrijft dit op een te vergelijken manier; met machines die fruit sorteren op grootte. Hoogsensitieve personen sorteren in tien groottes terwijl anderen in twee of drie groottes sorteren.
Ik werk zelf graag met de vijf overexcitabilities om te signaleren en om kinderen (de ouders of leerkrachten) hun vaak nog onbewuste talenten in te laten zien. Juist deze hyperprikkelbaarheden zorgen ervoor dat ze 'anders' gezien worden, wat invloed kan hebben op hun zelfbeeld.
Hieronder een korte beschrijving van gedragingen en eigenschappen die typisch zijn voor de vijf soorten van hyperprikkelbaarheid:
Psychomotorisch
- Beweging
- Rusteloosheid
- Gedrevenheid
- Een verhoogd vermogen om actief en energiek te zijn
Zintuiglijk
- Een verhoogde ontvankelijkheid voor zintuiglijke ervaringen
- Een diepere gelaagdheid van zintuiglijke ervaringen
Intellectueel
- Dorstend naar kennis en ontdekkingen
- Stelt voortdurend vragen
- Een voorliefde voor ideeën en theoretische analyse
- Waarheidsbevinding
Verbeeldend
- Kleurrijk, beeldend taalgerbuik
- Groot associatief vermogen
- Een aanleg voor levendige dromen, fantasieën en ontdekkingen
- Geeft speelgoed en objecten een persoonlijkheid toe (animisme)
- Voorkeur voor het ongebruikelijke en unieke
Emotioneel
- Enorme diepgang en intensiteit van hun gevoelsleven
- Gevoelsleven heeft een brede waaier aan gevoelens, intens geluk naar diepe wanhoop
- Groot medeleven
- Groot verantwoordelijkheidsgevoel
- Sterke zelfreflectie
Net zoals karaktereigenschappen worden hyperprikkelbaarheden vrij vroeg in het leven zichtbaar. Goed om te realiseren bij het vroeg signaleren van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong!
Hoe sterker deze overexcitabillities in een persoon ontwikkeld zijn, des te minder ze (meestal) door hun leeftijdsgenootjes en leraren op prijs gesteld worden.
De tekst hierboven doet vermoeden dat deze intensiteiten makkelijk waarneembaar zijn. Meestal zitten de eigenschappen al diep verstopt en zijn moeilijker te zien. Sommige begaafden (hebben zichzelf aangeleerd dit te) verbergen deze extreme sensitiviteiten om zichzelf te beschermen door zich aan te passen aan de rest. En daardoor een emotieloos, expressieloos en ongevoelig lijken te zijn voor sociale interactie.
Wil je meer te weten komen over deze intensiteiten?
Of over de triggers die emotionele uitspattingen kunnen veroorzaken?
ONLINE TRAINING
Dan is deze online training 'samen de emoties van jouw kind de baas' misschien iets voor jou. Je kunt na het volgen emotionele vaardigheden toepassen, zodat je de emoties van jouw kind beter de baas bent. En je krijgt het leuke werkboek thuisgestuurd, om al je geleerde vaardigheden, reflecties en tips meteen toe kan passen in jouw gezin. Meld je hier aan :)
Nog meer brainsnacks:
- Emotionele hyperprikkelbaarheid
- sociaal emotionele ontwikkeling - video
